بەرزەبوین وەرچەو پلەی گەرمی خەڵک شار خانەقین بیزار کەێد

وەپەی وێپسایت "ئێلدۆرادۆ" بڵاو کردیە؛ لە شار خانەقین لە ماوەی 48 سه‌عات گوزەشتە بەرزترین پلەی گەرم توومار کریایە کە 51 پلەی سیلیزی بویە و یەوە بویەسە گەرمترین ناوچەی جەهان.

شار خانەقین لە پارێزگای دیالە لەی رووژەیلە بەرزبوبوین بیوینەیگ لە پلەی گەرمی وەخوەی دوینێد، یەیش نیگەرانی دانیشتگەیل شارەگە دروس کەێد و  خەڵکەگە خەێدە فتراق ئەو سەختیەیلە کە لە  ئاڵشتبوبن کەشوهەوا کەفێدەو، یەیش بەرزەوەبوینە وەرچەوەگەی پلەی گەرمی لە چوارچیوەی جەهانی تیەێد کە بەرزەبوین پلەی گەرمی مامناوەندە، کە زەنگ ئاگادارکردنەوە بەرز کەێد ئەرا چارەسەرکردن ئی ئاڵشتبوینەیل ژینگەییە.

هوکارەیل بەرزبوینی:

عەلی فاروق پسپۆڕ کەشوهەوا لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئاشکرا کەێد کە: هوکار بەرزەبوین پلەی گەرما لە خانەقین چوودەو ئەرا تێکەڵەیگ لە هوکارەیل، لەوانە ئایەم و سروشتی.

بەشیگ لەی بەرزەوەبوینە چوودەو ئەرا دەردان گازی کە لە ئەنجام چالاکییەیل ئایەم دروس بوود، جویر سزانن سوتەمەنی بەردینی و پیشەسازییە جویراجویرەیل. ئی دەردانەیلە بوودە مدوو کەڵەکەبوین گاز گەرمخانەیی لە کەشوهەوا، یەیش بەشدارە لە گیرهاتن گەرمی و بەرزەبوین پلەی گەرمی. بیجگە لەوەیش، بەرزەبوین چاودیاریکریای پلەیل گەرما لە چوارچیوەی ئاڵشتبوینە سروشتییەیل کەشوهەوا و ئاڵشتبوین رویداوەیل کەشوهەوا تیەێد.

ئامار باخەیل:

وەپەی ئاماریگ وەڕێوەبەرایەتی کشتوکاڵی خانەقین، ئیرنگە دوو هەزار و 414 دۆنم باخ میوە درەخت لە ناوچەگە هەس، کە فرەیان باخ خورما هاناویان، قەوارەی هەریەکەیان لە 1 تا 60 دۆنمەوە. ئەوەیش جی نیگەرانییە تەنیا لە ماوەی ساڵ گوزەشتە نزیکەی 250 دۆنم باخ میوە سزیایە.

هوکارەیل لە ناوبردن باخەیل:

ئەمیر عەلی "چالاكوان مەدەنی ئویشێد: مدوو لەناوبردن باخەیل چوودەو ئەرا بڕیگ هوکار، لەوانەیش فراوانکردن شارەیل و ژیرخانەیل لەبان بەرژەوەنی زەوییە کشتوکاڵییەیل، کە بوودە مدوو لەدەسدان  باخەیل میوە. هەرلیوا رەوش ئابووری و کۆمەڵایەتی دەسیگ دیرێد لەو زوورهاوردنە، ک چەن کەسیگ تا باخەیل میوە لەناو بیەن تا وە شیوەیگ جیاواز سوودمەن بوون لە زەوییەیل.

کاریگەری باخەیل لەبان پلەی گەرمی:

سزانن و لەناوبردن باخەیل خانەقین بەشدارە لە بەرزەبوین پلەی گەرما لە ناوچەگە، دارخورما و ڕووەکەیل تر وە هەڵمکردن ئاو و کەمکردن کاریگەری گەرمی ژینگەی ناوچەگە سەردەو کەن. سزانن باخەیل ئەو سوودەیلە کەمەو کەێد، یەیش بەشدارە لە گەرمەوبوین.

بەرزەبوین پلەی گەرما لە خانەقین کاریگەری فرەیگ لەبان ژینگە و تەندروسی و شیواز ژیان دیرێد. بەرزەبوین پلەی گەرما توەنێد کاریگەری بەد لەبان بەرهەم و سەرچاوەیل ئاو بیاشتوود، یەیش سەختییگ لەڕوی وەردەوامی کشتوکاڵی دروس کەێد. بیجگە لەوەیش بەرزەبوین پلەی گەرما ئەگەر تویشهاتن وە جەڵتەی گەرما و بیماریەیل گەرما زیای حەێد.

 ئەحمەد خەلیل، دووس ژینگە، خەفەت خوەی لە دۆخ ئیسەی قەزاگە و داوەزیان ریژەی بەرهەم خورما لە ناوچەگەی خوەی نشان دا کە ئویشێد: "وەداخەو نووڕیمن باخەیل خورما لەناو شارەگە وەگشتی تەختەو کریەێد بوونە کۆمەڵگەی نیشتەجیبوین، ئەرا نواگیری بەرزەبوین پلەی گەرمی لە خانەقین و کارکردن ئەرا کەمکردن کاریگەرییەیلی، هاوکاری هاوبەش و تەقەلای بیهوچان خوازێد. توەنیەێد بڕیگ چارەسەر پەیا بکەێد، جویر گاڵداین ئەرا چنین و کاڵین شوین فرەوانیگ وە سەوزایی، وەکارهاوردن وزەی نووەوبوی، کەمکردن دەردان غاز وە خاسترکردن کارگەیل پیشەسازیی، هەرلیوا بایەسە هووشداری لە گرنگی سەختیەیل ئاڵشتبوین کەشوهەوا و وەرگردن ڕەفتارە وەردەوامەیل کە بەشدارن لە کەمکردن کاریگەرییە بەدەیل بەرز بکریەێد.

ئی بەرزەبوین وەرچەوە لە پلەی گەرما لە شار خانەقین مکیس ئەرا هویرەوکردنیگ جددی لە چارەسەرکردن دیاردەی ئاڵشتبوین کەشوهەوا و جیوەجیکردن ریوشوین کاریگەر کەێد، حکومەت و بڕ و تاکە کەسەیل وەخود شیوە بایەسە بەشیگ بوون لە چارەسەرییگ وەردەوام ئەرا مقیەتیکردن ژینگەمان و تەندروسیمان و بانان نەوەیل هاتگمان.

وەگەرد بڕیان كارەبا و بەرزەبوین پلەی گەرما لە شار خانەقین لەی چەن رووژ گوزەشتە  بویە مدوو نیگەرانی و خوەینشاندان هاونیشتمان و رشیان وەناو جادە بەسانن ری ناوەین خانەقین - بەغدا  وداوای سەرەكیان تەنیا ڕزگاركردنیانە لەی گەرمیە وە گلەوخواردن كارەبای نیشتمانی ئەرا شارەگەیان.