نموونەیگ زنی لە تاویان کوردەیل فەیلی لەناو نەتەوەیل ترەک
هەناێ یەکەمین گلە چەوم وەو پیاوە کەفت، گومان داشتم کە خوینی لە کورد چوود، و ئەو زانێد من کوردم، دەسکردە وتن شعرەیل کوردی خوەشیگ وە شیوەزار شیرین فەیلی.
هەکاتی کەسیگ تینی، لەناو بیاوانیگ، و چەوی لە جامیگ ئاو بکەفێد، وەو جویرە، ئەبو کەوسەر دڵی خوەشەو بەوود، هەناێ چەوی کەفێدە کەسیگ کورد، تا تێن دڵی درارێد، و چەن قسەیگ وە کوردی بویشێد.
ئەبو کەوسەر تەمەنی ٧٦ ساڵە لەداڵگبوی شار مەنەلی، و لە ساڵ ١٩٧٢ تا ئیسە لە مەنەلی دەرچگە، و کەفتیەسە مینەی کار و تیکە نان خوەی و خانەوادەی، هەرلە ناسریە گردیەسەی تا عمارە و بەسرە، لە کارەیلیگ جیاجیا کردیە، چ لە کراکار بیناسازی تا لە کارەباچی یا لە لویلەی ئاو، و کار رانندەیی ماشین لە بەسرە کردگە، تا دویاترین شوین لەناوی داکاسیا، لە کەربەلا، کە یە ٢٩ ساڵە جیگیر بویە.
ئەبو کەوسەر مەجید حەمید خلاوە (خەلیل ئاغا) لە بازاڕ بویچگ لە شار مەنەلی لەداڵگبویە، و چوار دویەت دیرێد، ولەو چوار دویەتە ٢٢ نەوە دیرێد.
دووان لە دویەتەیل ئەبو کەوسەر لە شار عمارە داکاسیانە، و لەورا بوینەسە خاوەن ماڵ و مناڵ، و ئەو دوو دویەتەگەی یەکیگیان لە شار حلە، و ئەوەکەیش لە کەربەلا.
ئەبو کەوسەر خوەشی لە زوان داڵگی خوەی تیەێد، و ئەگەر لە میلکان خوەی بویاتاد، وەنە گشت دویەت و نەوەیلی وەزوان کوردی قسە کردیان، وەلێ وەداخەو کە هویچ کەسیگ لەلیان کوردی نیەزانێد.
ئەرا نموونە، ئەبو کەوسەر سێ برا دیرێد، یەکیگیان لە شار عمارە داکاسیایە، و یەکیگیش بیسەروشوینە، کە وتنە گوایە لە جەنگ عراق و ئیران شوینی نەمایە، و یەکیگیش لە شار کەنعان جیگیر بویە.
تەنیا ئەو برایە کە لە کەنعان داکاسیایە، خوەی و ژن و مناڵی کوردی ئویشن، و خوەی و ئەو براگەی کە کەفتیەسە عمارە هەر خوەیان کوردی ئویشن، و کەسیگ لە خانەوادە و مناڵیان کوردی هەر نیەزانێد.
ئەگەر وەشیوەی قویلیگ بنووڕیمنە ئەبو کەوسەر جویر نموونەیگ ئەرا ئەو کوردەیل فەیلیە کە تەفروتوین بوینەسە شارەیل، لەوەر سەردەمەیل سیاسەت حکومەتەیل عراق، نووڕیمن کە بیجگە ئەو هەمکەی ستەمە لەبانیان، و پشتگووخشتن ناوچەیلیان، ناچار بوینە چ لە رخ دارودەسەیل ستەمکار یا ئەرا مینەی کاروبار بان بگرنە وەر، و شار وەشار بکەفن، هەمیش گلەیی کەفێدە بانیان، کە وەپیان کریاد هەر لەلای کەمەو زوانەگە ئەرایان بمینێد.
ئەبو کەوسەر، شعرەیل فلوکلۆر وە کوردی فەیلی زانێد، و پەن و پیشەیل جارانییش زانێد، وەلێ هەر لەناو دڵ خوەی مەنیە.
شایەت پیاویگ رەنج و تەقەلای ئەرا ژیان خوەی و خیزانی بوود، و هەمیشە لەناو رخ و ترسە و لەرزەی بگربگر دەسەڵاتەیل بوود، هەوسەڵە و تاقەت ئەوەی نەمینێد کە بکەفێدە فتراق مقیتەتیکردن زوان، و ئیوەتکردن مناڵ و نەوە لەبان نەتەوە دووسی، و قسەکردن وە زوان داڵگی خوەیان.
شایەت ئەوەنە بکەفێدە مینەی کەلاویگ تا خانەوادەی لەناوی جی بگرن، و ئەوەنە بکەفێدە مینەی کاریگ تا تیکە نانیگ ئەرایان درارێد، و ئەوەنەیش خوەی لە چەو دارودەسەیل بشارێدەو، دی وەختیگ وەدەسی نەمینێد تا بکەفێدە هووڵ زوان.
لەلاییگ تریش، کەسیگ جویر سەر گەورە، یا دەمچەرمگ نەتوەنستیە دەنگیگ ئەرا ئەو کوردەیل فەیلیە بڕەسنێد کە چویچیانەسە شارەیل، تا تەمەیان بکەێد و بویشێد برا ئەگەر هویچیگ وەدسدان نییە، خو مقیەتیکردن زوانەگە وەپیدان کریەێد.
یەک نموونەیگ هەس، وەیجویرە نییە، ئەو کوردەیلە کە لە خانەقین و مەنەلی و زرباتیە و شوینەیلگ ترەک بار کریان، هەناێ بڕیگیان لە یەک ناوچە یەکانگیرەو بوین، زوان کوردییان مینێد، هەکاتی ئەو کوردیلە کە هانە بەغداد لە سەورە و جەمیلە و ناوچەیلیگ ترەک، چوینکە هامشوو لەناویان بوی، و هەمیشە لە بازاڕ و لە یرسپو یەکەو گردیان، ئەراوە فرەیان زوان کوردی گوما نەکردن، و رووڵە و نەوەیان کوردی ئویشن.
ئەگەر نموونەی ئەبو کەوسەر بخەیمنە وەرچەو، و پرسیاریگ بکەیمن، چەن مەلیۆن کەس لە کوردەیل فەیلی ئیسە وە زوان و کلتور و رەفتار و ناوچە بوینەسە نەتەوەیەک ترەک، و چەنیگ لەلیان خوەیانش نیەزانن کە کوردن؟.
ئەبو کەوسەر خوەی وەتەنیا، ٤ دویەت و ٢٢ نەوە دیرێد، و ئەو بەراگەی لە عمارە هەمیش قەیریگ رووڵە و نەوە دیرێد، واتە ئەگەر هەر یەک خیزان کورد فەیلی لەو سەردەمەیلە جویر ئەبو کەوسەر سەرگەردان بوینە، ئیرنگە بوینەسە چەن کەس؟.
ئەگەر بویشیمن ١٠ هەزار خیزان هەکاتی خیزان ئەبو کەوسەر ئەوە وەسەریان هاتیە، واتە ئیرنگە زیاتر یەک مەلیۆن کورد فەیلی لەلای کەمەو هانە شارەیل باشوور عراق، وەخوەیان نیزانن کە کوردن.
یەیش بیجگە ئەوانەگ هاولف ئەبو کەوسەر نیین، و تەمەنیان لەئەو گەورەتر بویە، و ئەوانەیش کە لە ئەبو کەوسەر بویچگترن، ولە ماوەی ئی هەمکە ساڵەیل گوزەشتە، لەناو ئەو نەتەوەیل تاویانەسەو.
