شەراو پەنج هزار ساڵە، کریا وە دی
شەفەق نیوز- گەوری‌ناسەێلە وانگ دانە ک خومڕەێل شەراو ئوو شەراو پەنج هزار ساڵە دە لاخوار کشوەر مسر کردنەسە دی ک دپووڕێ بویشیمن یە گەورترین شەراو دنیاسە.
ئی شەراوە ک یەکجوور ئاوجۆوە، هادەێ دە پرسە و ساڵهاتییەێل و وە سەر قەور چگن هووز فەراعنەێ مسر، بریابی وە کار.
گەوری‌ناسەێل ئامریکایی و مسری دە بنەجووری و کن‌وکووەێلەێ خوەیان دە ئی شوونگە، چل خەزینەێ شەراو دە قەورخانەیێگ دە ئابیدووس، ئوو دە دو رز کردنەسە دی ک یە نیشاندەر یەسە ک ئێرە دە ئەێت خوەێ، شوون گەپێ بییە ئەڕا شەراوگیری.
مستەفا ئەلوەزیری، سەرپەرەشت شەواری عالی گەوری‌وانی کشوەر مسر، وتگە ئی شوونگەێ شەراوسازییە هادێ هن ئەێت نارمر، سەرە پاتشاێ هووز (مسر گەور) بییە ک دەنامەێن ساڵەێل 3150-3050 وەر ژە وە دی هاتن مەسیح ژیاگە و فەرمانڕەوا بینە.
نارمر دە کات خوەێ توانست، مسر بانین و مسر خوارین ک هە دە گژ یەک بیینە دووسی بدەێ و بکەێگەێیانە یەکێ و یەکم دەوڵەت (مسر گەور) بنەڕا بنێ. دەو دەورانە شار (ائبیدووس) ک یەمە ئی ئاوجۆسازییە دەێ کریاگەسە دی، یەکێ لە شارەێل گەور (مسر بانگ) و گەپ ئەوسا ئوو دە یانزە کیلوومتری گڵاڵ نیل بییە و دە گەوری‌نامەێل وە نام (ئبدجۆ) نامگیر کریاگە ک ماناێ یانێ (چیاێ یادگارەێل).
ئەڵوەزیری وتگە ئی شەراوسازییە لە هەشت بەش گەپ سازریاگە ک هەر بەشێگێ پڕ بییە لە بڵنگەێلێ ک شەراو وەێیان گرتنە ئمجا دوارە هەر بەشێگێ چل خەزینەێ شەراوگیری ها دە نامێ ک دپووڕێ بویشیمن چوون تا ئێسە هیچ شەراوسازی گەپێ لەێ‌وا نەکریاگەسە دی، هادەێ یە گەپترین و یەکم شەراوسازی دنیا بییە.
ماتیو ئادامز لە موحەققەێل زانکۆ نیوویورک ک ها دە نام ئی جەرخەێ گەوری‌جوورەێلە وتگە ئی شەراوسازییە وە یە‌کگلی و یەک‌هچان توانستگە 22400 لیتر شه‌راو ئاوجۆ بگرێ.
بڕێ وتنە ک هاتێ ئی هەمگە شەراوە دە ئی شەراوگیرییە، ئەڕا نام پرس و پوو هووز فەراعنە و مەراسمەێل مردگ‌پەرەسی دە نام قەورخانەێلەێ فرعەونەێلە، بریاگەسە کار.
