نادیاری راچێتەیل پزیشکی لە عراق… "چەوچەوەیگ" بیمارەیل بیزار کەێد

ئەبو عەلی (63) بیماری دڵ و بەسیان لویلەیل دیرێد، وە ئاژانس شەفەق نیوز وت "بڕیگ لە دکتۆرەیل شەرم لەوە نیەکەن بویشن ئی دەرمانەیلە لەو دەرمانخانیلە بسین ک کار وەگەردیان کەن".

وتیش، ئی کارە، "کەینوبەین لەناوەین دکتۆر و دەرمانخانەگە، لەوەرانوەری تا دکتۆرەگە بڕیگ لە پویل دەرمانەگە بوەێد، "لەیرەش بیمارەگە قوربانیە".

وتیش،" هەرجاریگ بیمار چوود ئەرا دەرمانخانەیلتر - جویر حالەتەگەی خوەم-   نیەتوەنن بخوەننەێ چوینکە زوانەگە ئەرا یەک دەرمانخانە گونجیاگە ک چارەسەرەگەیش وە نرخ فرە گرانیگ فروشێد".

فرەیگ لە بیماریل عراق داد کەن لەدەس راچێتەیل پزیشکی ک وە ئەنقەست وە دەسنویس نائاشکەرایگ نویسن ک نزیکە لە کۆدەیل شاریایگ، کەس نیەتوەنێد لەلیان بڕەسێد بیجگە لەو کەسەیلە لە دەرمانخانەیل دەوروگەردی کارکەن، بیمارەگە ناچار کەن لەورا دەرمان بسینێد.

ریوشوین خوەپارێزی

ئی راچێتە نویسریاگەیلە رخ وازەوکردن دەر نوویگ وەبان دەرەیل گەندەلی و سووئستفادەکردن بیمار دروس کەێد، یەیش لەمەوقیگ ک داوا ئەرا پابەندبوین وە وەکارهاوردن راچێتەیل ئەلکترۆنی کریەێد.

لەی چوارچمگە، ئەندام لیژنەی تەندروسی پەرلەمان، باسم غورابی، وت، "لیژنەگە وەرجە مانگیگ میوانداری سەندیکای دەرمانخانەیل پزیشکەیل کرد ئەرا گفتوگوکردن لەباوەت گرنگی چاپکردن راچێتەی پزیشکی، تا پزشکەیل و دەرمانخانەیل دویربوون لە کۆد وەکارهاوردن".

غورابی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز دووپاتکرد، "سەندیکای دەرمانخانەیل قەیەغەی پزیشکەیل کردنە لە نویسین راچێتەیل ئەرا دەرمانخانەیگ تاییەت، و بایەت راچێتەیل پزیشکی چاپ بکەن تا هەر دەرمانخانەیگ بتوەنێد بخوەنێدەی، وەپیچەوانەگەی رویوەروی ئاگادارکردن بوود و لەدویایش رەسێد ئەرا سزا".

پەرلەمانتارەگە داواکرد" هاوڵاتیەیل داد تووماربکەن لەلای سەندیکای دەرمانخانەیل دژ وە هەر دکتۆریگ راچێت نائاشکەرا نویسێد تا سزا بیریەێد هەر جویر ئەوەگ وەی دویایە وەرانوەر وە بڕیگ لە پزیشکەیل کریا".

وەزارەت تەندروسی، لە بەیاننامەی تایبەتیگ ک لە ساڵ 2019 دەریکرد ئەرا پرۆژەی راچێت ئەلکترۆنی، دووپاتکرد لە ئەوزەڵداین وە زیایکردن ناو ئەو دەرمانەیلە ئەرا راچێت ک پەسەن کریایە وەلایەن سەندیکاگە ک بایەت وشکنین کریاگ  و فەرمی بوود و وەلایەن وەزارەتەوە توومارکریابوود، لەچوارچمگ رێکارەیل مامەڵەنەکردن وە دەرمانەیل قاچاغ.

وەپای بەیاننامەی ئەو وەختەی تەندروسی، ئامانج لە جیوەجیکردن پرۆژەگە، بریتیە لە چارەسەرکردن گیچەڵەیل دەسنویس نائاشکەرای راچێتەیل پزیشکی ک چەندین زەرەد وەبان تەندروسی بیماری دیرێد، وە تایبەتیش ک هەڵە خوەنین راچێتەگە وەشیوەی بەربڵاویگ دوینریەێد، بیجگە لەوەگ لەیکچین فرەیگ لەناوەین ناو بڕیگ لە دەرمانەیل هەس".

گیچەڵەیل ئەلکترۆنی

دکتۆر عەلی ئەبو تەحین، دیاریکرد،" راچێت ئەلکترۆنی کاریگ خاسە ئەرا رێکخسن و رێککردن کارەگە، لەخود وەختەگە کۆدکردن و هاوشیوەیلی سنووردارکەێد، باوجی گیچەڵ دیرێد".

ئەبو تەحین لە گفتوگوی وەگەرد ئاژانس شەفەق نیوز وت،  " باوەتەگە ریگریگ هاناوی لەوەگ نیەتوەنریەێد لە گشت پارێزگایەیل و شوینەیل جیوەجی بکریەێد، هاتێ بڕ خەرج فرەیگ لەبان  پزیشکەگە بیاشتوود، تەنانەت بیمارەگەیش هووکارەی بویە".

لەباوەت دیاریکردن پزیشکیگ ئەرا کۆمپانیایگ دیاریکریاگ دەرمان، ئاشکەراکرد، " بازاڕ عراقی تا ئیسە ئەرا شمارەیگ لە کۆمپانیایەیل دەرمان وازە، ک بڕیگیان کوالێتی بەرزیگ نەێرن، وەی مدووە بڕیگ لە پزیشکەیل بڕیگ لە کۆمپانیایەیل دیاریکریاگ لە دەرمانەیل وەپیان پەسەنترە وەبەراورد وە ئەوەکانتر چوینکە متمانە وە دەرمانەگەی دیرن".

لەباوەت کرای پزیشکەیل " ئەبو تەحین" وت، " گشت پزیشکیگ کرای سکاوتەگەی بەرز نییە، ئەرا نموونە  کرا لەبەغدا جویر ئەو پارێزگایەیلە نییە ک سکاوتەگەیلە  لە سنوور 5 هەزار تا 10 هەزار دینارن، و پەنابردنە وەر راچێت ئەلکترۆنی  تەقەلای فرەیگ خوازێد و وەخت فرەتریگ لە پزیشکەگە بەێد،  ئیە هاتێ بڕ خەرج بیمارەگە فرەترەو بکەێد.

مەزەنەکردن ناو دەرمان

بڕیگ لە دەرمانخانەیل وە مدوو ئەوەگ نیەتوەنن راچێت پزیشکەگە بخوەنن مەزەنەی ناو دەرمانەگە  و دابەشکردنەگەی  ئەرا بیمارەگە کەن، بی ئاگان لەوەگ ک هاتێ وەکار هاوردن دەرمانەگە زەرەد بڕەسنێد، ئەگەر ئەرا بیمارەگە دروس نەود.

وەپای لێکۆڵینەوەیل ئەمریکا، ساڵانە بەدی دەسنویس راچێت بوودە هووکار مردن نزیکەی 7 هەزار کەس لە جەهان.

رێکخریاگ تەندروسی جەهانی دیاریکەێد، لە هەر دە کەس چوارکەسی مەوقەی چەودێری تەندروسی سەرەتایی و فریاکەفتن زەرەد وەپیان رەسێد، فرەیگ لە هەڵە زەرەر بەخشەیل پەیوەنی وە دەسنیشانکردن و رەچەتەیل پزیشکی و وەکارهاوردن دەرمان دیرێد، دیاریکرد ئەو هەڵەیلە پەیوەنی وە دەرمانەو دیرێد ساڵانە نزیکەی 42 ملیار دۆلار ئەمریکی وەپی چێ.

وەکارهاوردن تەکنەلۆجیا

فرەیگ لە کۆمپانیای تەکنەلۆجیەیل تەقەلای چارەکردن نهێنێ دەسنویس نائەشکەرایەیل پزیشکەیل دەن، لەناوەینیان کۆمپانیای "گووگڵ"  ئیرنگە کار لەبان ئەڵگەردانن ئەو دەقەیلە کەێد ک مەهاڵە بیمارەگە لەلی بڕەسێدەو و لێکیانەو بەێد.

ئەو تایبەتمەنیە- ک ئیرنگە نمونەیگە لە لێکۆڵینەوە ئەرا جەماوەر وەردەس نییە-  ری دەێدە وە وەکارهاوەرەیل وینەی راچێتە پزیشکیەگە بگرن یان  لە کتاوخانەی یەکیگ لە وینەیل  باربکەن، وە تەنیا وە خاسەوکردن وینەگە، ئەپلیکەێشنەگە  رەسێدە ئەو دەرمانە ک لەناو راچێتەگە ناو بریایە.