راپۆرتیگ دانایی نێچیروان بارزانی کەێدە نموونە باس گرنگیدان کورد وە ئاشتی هەرێمی کەێد

شەفەق نیوز/ رووژنامەی (ناشیوناڵ) لە وتاریگ ئی دواییە لەلایەن نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان وەرگرد، کە لەناوی وت: "هاز ئاشتی لە هاز گشت جەنگەیل گەورەترە". یەیش نشانەس ئەرا ئەوە کە ئاڵشتکاری  داینامیک و ژاوەژاو خوەرهەڵات ناوڕاس شوینپەنجەی خوەی لەبان ڕۆڵ و خواستەیل کورد لە ناوچەگە هیشتنە، کە بویەسە مقیەتیکردن ئەو ئارامیە کە خاوەنداریەتی کەن.

رووژنامە ئینگلیزییەگە کە لە ئەبوزەبی بڵاو کریەێد و ئاژانس شەفەق نیوز هەڵگەرانیەسەی، دیاری کەێد کە وەگەرد بڵاوبوین کورد لە وڵاتە گەورەیل عراق، سوریا، تورکیا و ئیرانر ئاڵشتکاریەیل ئی دویاییە لە ناوچەگە خەون سەروەخوەیی کورد ئاڵشت کردیە ئەرا خەون ئاشتی. پەیامەیل وەرپرسەیل کورد لە عراق و سوریا لە چەن مانگ گوزەشتە بانگەواز نواگیریکردن لە ململانێ و مقیەتیکردن ئاشتی و مقیەتیکردن ئەوەگ وەدەسیان کەفتیە.

لە ڕاپۆرتەگە وتیش: نێچیروان بارزانی چەن رووژیگ وەرجەیە لە ناو کۆڕبەند سلێمانی راگەیان کە "هاز ئاشتی لە هاز گشت جەنگەیل گەورەترە"، یەیش دەنگدانەوەی هەستیگە کە دیارە لەلای گشت لایەنەیل سیاسی کورد هاوبەشە.

وەگورەی ڕاپۆرتەگە، ئەوە هان ئی ئاڵشتکارییە دەێد، رمیان رژیم ئەسەد بوی لە سوریا لە کۆتایی ساڵ گوزەشتە، و تەقەلایل حکومەت نوو لە دیمەشق، وەگەرد ئەو دەسەڵاتداری خوەیەتیە کە ناوچە کوردییەیل لە باکوور خوەرهەڵات سوریا لە ماوەی زیاتر لە دە ساڵ جەنگ دامەزران.

لە کۆتایی راپۆرتەگە هاتگە، لە ناوەین جەنگەیل وەردەوام و دەوڵەتەیلیگ کە لە زویەو بزووتنەوە سەروەخوەییەیل سەرکوتکردگە، هاتێ کورد لە عراق ڕێبازیگ پراگماتیکتر لە تەقەلایلی ئەرا چەسپانن پێگەی خوەی جویر دەسوەردەر ئاشتی گردنەسەوەر بەڵام هیمان کەفنە وەر ئاستەنگی ناوخۆیی.

لە راپۆرتەگە وتیش: کورد لە عراق ئەرا مقیەتیکردن سەروەخوەییان لە سەردەم حکومەت نوو هاوکاری هاووڵاتیە سورییەیل خوەیان کردنە، و پیشوازی لە گامەیل پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) کردن ئەرا دەسکردن وە پرۆسەی ئاشتی وەرد تورکیا.

هەرێم کوردستان

لە وەختیگ لە ڕاپۆرتەگە باس ئەوە کرد کە کورد لە عراق سێ دەیە لە دەسەڵاتداری خوەی بەهرەمەن بویە و وەکاری هاوردگە ئەرا دروسکردن ڕێڕەوی سیاسی و ئابووری خوڵی و دامەزرانن پەیوەندییەیلی و دروسکردن حکومەت خوەی، وە پێچەوانەی کوردەیل لەو شوینەیل ترەک، باس ئەوە کرد کە لە وەختیگ ئەو بەشەیل عراق نوقم بوین لە ململانێ، هەرێم کوردستان جویر چرایگ ئاشتی مەنەو، تا ئەو ڕادە کە سەروەخوەیی وەوجویرە دەرکەفت کە توانای جیوەجیکردنی هەس، تا رەسیە ڕیفراندۆم سەروەخوەیی ٢٠١٧، و کاردانەوەی هەرێمی لەبانی کە خەونە شکان.

لە وەختیگ لە ڕاپۆرتەگە باس ئەوە کرد کە لە چەن ساڵیگ گوزەشتە پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان ناکۆکی داشتن، وت: وەگەرد هەڵوژاردن هەرێم کە لە 20 تشرین یەکەم ئەنجامدریا، هیمان لایەنەیل هەرێم نەڕەسینە بڕەدەنگ لەبان دروسکردن حکومەت، یەیش نیگەرانی دروسکردگە کە هاتێ وەرجە هەڵوژاردن پەرلەمان عراق لە 11ی ئی مانگە شکست بارن، و داوا لە پارتی و یەکێتی کرد، پرۆسەی دروسکردن حکومەت "زویترەو" بکەن.

لە ڕاپۆرتەگە هاتییشە کە هەردوگ لایەنە گەورەگە لە پەراویز کۆڕبەند سلێمانی گفتوگۆ ئەنجامدانە، کە هوریدەکارییەیلی ئاشکرا نەکریاس،  کە وەگەرد ململانێ ناوخۆییەیلی، هەرێم کوردستان رکدارە لە هاوکاریکردن زەمینەسازی ئەرا ئاشتی، کە مەسرور بارزانی سەرۆک حکومەت هەرێم کوردستان وت: “ئەگەر بتوانین ڕۆڵ کاریگەر بڕانیمن لە ناوەندگیری ناوەین ئەو لایەنەیلە کە دەسیان هاناو دوژمنکارییە هەرێمایەتییەیل و بەرزکردن ئاسایشی ناوچەگە، ئەوە بوودە بەشدارییگ ئەرێنی”. نێچیروان بارزانی ئویشێد: کورد و خەڵک کوردستان وە سروشت ئاشتیخوازن و هەر وەختیگ رووشنایی ئاشتی دەرکەفت، خەڵک کوردستان وە گەشبینییەو پیشوازی لەلیکەن.

راپۆرتەگە لە درویژەی قسەیلی وتیش: نێچیروان بارزانی باس پیشهاتەیل سوریا و تورکیا کرد هەناێ راگەیان کە تەقەلایل جاران ئەرا بنبڕکردن کورد شکست هاوردن و تەنیا زیان وە ناوچەگە وە گشتی رەسانن، وتیش: "سەدەی گوزەشتە وە ئاشکرا نشان دا کە پشتگووشخستن و ڕەتکردن مافەیل کورد و خەڵک کوردستان بویەسە مدوو وەردەوامبوین ململانێ، ئاژاوە، ویرانکاری، ئازار کورد لە ناوچەگە". 

راپۆرتەگە دیاری کرد کە خوەیوەڕیوبردن هەرێم کوردستان لەوەر هاوسەنگیی سەرکردەیلی لە پەیوەندییان وەرد بەغدا و ئیران و تورکیا و ئەمریکا وە سەرکەفتگ دانرێد، بەڵام لە زار ڕێبەر ئەحمەد وەزیر ناوخۆی هەرێمەو راگەیانیە، "ئیمە یەکیگیمن لە هاوبەشە دیارەیل خوەرهەڵات ناوڕاس"، وتیش؛ "بایەسە باس لە هاوسەنگیی ئەو نەتەوەیلە بکەیمن لێرە ژیەن، لە روانگەی کوردەو، بایەسە گرنگی بیەن". لەباوەت بانان گشت پێکهاتەیل خوەرهەڵات ناوڕاس"، ئی شیوە نشانەس ئەرا بیرۆکەی ئەگەر نوێنەرایەتیکردن کورد لە شوینەیلیگ ترەک وەرد سەرهەڵدان دەرفەتەیل ئاشتی.

بانگەوازەگەی ئۆجەلان

دویای باسکردن پرس کورد لە تورکیا و بانگەواز عەبدوڵڵا ئۆجەلان، ریبەر پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە)، لە راپۆرتەگە وتاریگ ئەرا نێچیروان بارزانی هاورد، کە وت: "پیشهاتەیل تورکیا وە ئامانج وەرەونوابردن ئاشتی دەرفەتیگ میژوویی گرنگە، ئیمەیش وە دڵ و گیان پشتگیری  لەو تەقەلایلە کەیمن". وتیش: وەڕی ئاشتی ڕۆڵ کوردستان لە ناوچەگە فرە بەرزەو بوود.

لە ڕاپۆرتەگە لە زار ئیلهام ئەحمەد، هاوسەرۆک کاروبار دەیشت لە باڵ سیاسی هیزەیل سوریای دیموکرات (هەسەدە) وت: "بانگەوازەگەی ئۆجەلان وە گەرمی لەلایەن ئیمەو پیشوازی لەلی کریا، چوینکە ئەرا گشت ئەو ساڵەیلە مدوو پەلامارەیل تورکیا وەبان ئیمە لە باکوور خوەرهەڵات وە سنگ پەکەکەو بویە"، وتیش: پرۆسەی ئاشتی هەسەدە وەرد تورکیا پرسیگ جیاس.

کوردەیل سوریا

راپۆرتەگە لە درویژەی قسەیلی باس ئەوە کرد کە گرنگی ئیسە لەلای کورد لە سوریا دەسەوەرکردن مافەیلیە لە دەستوور نوو و چوارچیوەی سیاسی، وە وەهویرخستن لێدوانەگەی مەسرور بارزانی کە ئویشێد: "خوەشک و برایەیلمان لە سوریا توانن سوود لە ئەزموون هەرێم کوردستان وبگرن"، وتیش: یەکلاکردن پرس کورد لە سوریا "ئاسان نییە، بەڵام هەرێم کوردستان ئامادەس پاڵپشتی لەو روەیەو پیشکەش بکەێد".

لە ڕاپۆرتەگە دەسنشان ئەوە کەێد کە ئەحمەد ئەلشەرع سەرۆک سوریا و مەزلوم عەبدی فەرماندەی هیزەیل سوریای دیموکرات لەی دواییە ڕێککەفتنیگ واژووکردنە ئەرا تێکەڵکردن ئەو هیزەیلە لە دامەزراوەیل دەوڵەت، لە زار ئیلهام ئەحمەد وت: ڕێککەفتنەگە "میژووییە"، بەڵام پەشیمانی خوەی نیشان دا کە کورد نوێنەرایەتیی نەویە لە دەستوور وەختانە و راگەیان کە "کڕ سوور" بویە هەناێ باس لە دەستوور وەختانە کریەێد دەستوور و پێشنیاری ئاڵشتکردن ناو وڵاتەگە کردنە ئەرا کۆمار سوریا ئەرا لاوردنی واتا "ڕەگەزپەرستییەیل" کە پەیوەندی وە ناو ئیسەیەو دیرێد، کە بوینی نەتەوەییەیل ترەک خەێدە پشتگووش.

لە ڕاپۆرتەگە باس  داواکاریی سەرەکی لەباوەت دەستوور کرد کە پارت یەکێتی دیموکراتی دەسەڵاتدار (پەیەدە) و ئەنجومەن نیشتمانی کوردی ئۆپۆزسیۆن لەبانی ڕێککەفتوێن، پرس فیدراڵی و لامەرکەزییەت، لە زوان ئیلهام ئەحمەد هاتگە: "ئەوەگ ئیرنگە پێشنیاری کەیمن ساڵانیگ کار ئەرا خوەیوەڕیەوەبردن کەیمن پێشنیار کەیمن ئی مۆدێلە لە بوارەیل ترەک جیوەجی بکرێد"، نشانەس ئەرا ناوچەیلیگ ترەک جویر درعا، ئیدلب و سویدا، کە پلەیگ لە خوەیوەڕیەوەبردن لەناویان جیوەجی کریاس، دیاری کرد کە "زوور لەبان یە کەیمن، چوینکە ئی مۆدێلە نەبایەس تەنیا لە باکوور خوەرهەڵات سنووردار بوود، بەڵکم بایەسە بوودە مۆدێلیگ ئەرا گشت سوریا."

لە ڕاپۆرتەگە لە زار ئیلهام ئەحمەدەو وتیش: کورد لە سوریا مینەی سەروەخۆیی نیەکەێد، وتیش؛ لامەرکەزییەت بوودە مدوو ناسەقامگیری و ململانێی زیاتر، ئەوە هاوردە یاد کە نێچیروان بارزانی، سەرۆک هەرێم کوردستان ڕایگەیانیە کە "لە ری ئاشتییەو، رۆڵ کوردستان لە ناوچەگە وەشیوەیگ گەورەتر بەرزەو کەێد".

هەڵگەردان: ئاژانس شەفەق نیوز