بڕیار 426 بی جیوەجیکردن.. کوردەیل فەیلی کەفنە وەر وەپشتگووشخستن فەرمی

شەفەق نيوز - بەغداد 

هیمان زیان کوردەیل فەیلی وەردەوامە لە جویراجویر چینەیل هەرچەن یە 15 ساڵە لە دەرچگن بڕیار دادگای تاوانی عراقی باڵا یەک بویە کە وەسەرهاتەیل ئی پیکاتە لە بارکردن و دەرکردن و زەفتکردن بەڵگەنامەیل و پویل و داشتەیلیان و سەرنقومکردن هەزاران گەنج لە هەشتایەیل سەدەی گوزەشتە وە تاوان جینۆساید وە گشت پەیمانەیل دادە قەڵەم.

 دویای رەدبوین دەیە و نیمیگ لەبان دەرچگن بڕیار دادگا، وەی بوونە کۆنگرەی گشتی کوردەیل فەیلی لە بەغداد کۆڕیگ وەناونیشان "جینۆساید ئاسەوار و بەڵگەیل لە رەوش پیکاتەی فەیلی" ئەنجام دا.

لاوردن جیماگە بەدەیل

کۆرەگە خوازێد پرس جینۆساید کوردەیل فەیلی بچەسپنێد، جویر پرسیگ ریشەدار لە میژوو هاوسەردەم عراق، کە چارەسەری راسگانی خوازێد لەلایەن حکومەت عراق وەتایبەت لە ئاست دەسەڵات تەشریعی، و وەشوینکەفتن لاوردن کاریگەریەیل جینۆساید وە چەودیاریکردن دەزگایەیل جیوەجیکردن، و روانگەکردن شکانن دەروینی و کۆمەڵایەتیی وەبان نەوەیل، و شیوەیل رەفتارکردن وەگەردیا، تا رەسێدە لاوردن کاریگەریەیل ئەو کوشتن و بڕینە کە وەپییان رەسیە.

زنیەوکردن هویرمان

لەی باوەتە فوئاد عەلی ئەکبەر سڵاکار کاروبار کوردەیل فەیلی لا ئەنجومەن نویەنەرەیل عراق کە و لە کۆڕەگە بەشداری کرد، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: باوەت کۆرەگە یادکردن تاوانەیل رژیم وەرینە، دووپات کرد کە زنیەوکردن هویرمان گرنگە ئەرا گەلەیل، کە گەلەیل هویرمان زنی نەیرن، کە مرێد و وەگەردیا پرسەیل و مێژووی مرن.

وتیش: ئیمە گەلیگ زنییمن، ئەراوە شەرمەزار ئی تاوانەیلە کەیمن ئەرا زنیکردنی لەناو هووش گشتی، و دیاری کرد کە ئەو ناسانن سادە کە لەبان کوردەیل فەیلی پیشکەش کریان نیەڕەسێد ئەرا قەوارەی ئەو رۆڵ گەورە نە لە سیاسەت عراقی و میژوو نیشتمانی ئەنجام دانە.

عەلی ئەکبەر وتیش: کوردەیل فەیلی کورد وە نایابی بوین و شیعەیش وە نایابی بوین، و جیاواز بوین وە رێکخستن گورجیان، و ئەمادەبوین رووشنهویرییان، و رۆڵ ئابوورییاه جویر بازرگانەیل، بیجگە پشتگیریکردن مەرجعیەی ئاینی و بزووتنەوەیل کوردی، نەک تەنیا لەڕوی دارایی بەڵکم لە روی دەروینی و مۆڕاڵیش.

دووپاتیش کرد کە کورد فەیلی شەهیدەیل ئەرا چەن پرسیگ نیشتمانی و مرۆیی پیشکەش کرد، تەنانەت ئەرا پرس فەلەستینیش، و هەر پشتیگ بوینە ئەرا بزووتنەویل نیشتمانی و چەپ، و وەرگری لەلییان کرد و قوربانی پیشکەش کرد، کە ئی چالاکی فراوانە سەر لە رژیم وەرین شیوان، و خستیادەی نوای پیکاتەیگ زنی و کارا لەناو کۆمەڵگا.

سڵاکار پەرلەمانی وتیش: حزب بەعس کە هویر نەتەوەگەرایی یەکلایەنی داشت، تەقەلا دا کۆمەڵگای عراق وەرەو پرۆژەیگ نەتەوەیی بکیشێد کە وەگەرد وڵاتیگ هەمەڕەنک نیەگونجێد، کە کار ئەرا چەکانن کۆمەڵگا کرد تا لەبانی زاڵەو بوود.

  وتیش: دڵسووزی نیشتمانی سان پاهەڵکەفتن بوی لەنوای ئی پڕۆژەی بەعسیە، کە دژوە بزووتنەوەیل چەپ و نیشتمانپەروەر بوی، تا رژیمەگە کوردەیل فەیلی جویر شمارە سەختترەگە لەناو ئی هاوکیشە بوینێد.

عەلی ئەکبەر دووپاتیش کرد کە خستن رووشنایی لەبان رۆڵ کوردەیل فەیلی کاریگ گرنگە ئەرا زنیەوکردن ناسنامەی نیشتمانی و پاڵپشتیکردن دڵسووزی نیشتمانی کە فرە لە خەڵک کۆمەڵگا گومی کردنە، لە وەختیگ بەشیگ لە پیکاتەیل ناسنامەی خوەیان شارنەو، ئەراوە رژیم وەرین ئی چنین نیشتمانیە کردە ئامانج، چوینکە پیکاتەیگ کارا بوی عراقیەیل لەبان یەکێتیی نیشتمانی و دووسداریی گردەو کردیاد.

وتیش: کوردەیل فەیلی شوینپەنجەی دیاریگ دیرن لە میژوو هونەر و وەرزشی و ئابووری، وەلێ تاوانەیل رژیم لەناودریای هیمان وەبی دادپەروەرانەیگ راسگانی مەنیە، کە هەزاران لەلییان سەرنقوم کریا، و تا ئمڕوو روفات کەسیگیان پەیا نەکریاس، لە وەپشتگووشخستن دیاریگ وەگەرد بڕیار ئەنجومەن وەزیرەیل شمارە (426) ئەرا ساڵ 2010 نەپووڕیاس کە باس هاوکاری حکومەتی کەێد ئەرا لاوردن ئەو کاریگەریەیل نەرێنیە کە رەسینە کوردەیل فەیلی.

عەلی ئەکبەر لە کۆتایی وتیش: لاوردن کاریگەرە بەدەیل وە گلەوداین کوردەیل فەیلی ئەرا رۆڵ سروشتی خوەیانە لەناو کۆمەڵگا، جویر ئەوە کە ئەوسا چالاک و گورج بوین لە گشت چینیگ، کە یەیش وەرپرسایەتی کۆمەڵیە جویلەکردن راسگانی خوازێد، دووپاتیش کرد کە بیناکردن قەورسانیگ ئەرا یادکردنیان بەس نییە، ئەگەر رویکردن راسگانی نەوود ئەرا پشتگیریکردن کوردەیل فەیلی.

دەنگەیل ناشاز

هەرلیوا، دادوەر مونیر حەداد جیگر سەرۆک لە دادگای باڵای تاوانی وەرین عراق وت: جینۆساید کاریگەری فرە گرنگ لەبان کوردەیل فەیلی هیشتەجی، جویر پیکاتەیگ نەتەوەیی، دووپاتیش کرد کە چارەسەرکردنی هازیگ راسگانی و یەکدەنگی خوازێد.

  وتیش: دەرکەفتن بەشیگ لە دەنگە ناشازەیل لەی دویاییە کە خوازن ناسنامەی نەتەوەیی کورد فەیلی نەیلن، وە قسەیگ کە گوایە کورد نیین.

 حەداد لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: کوردستان پەیوەندیەیل و حزبەیل سیاسی دیرێد خاوەن پەیوەندی ناودەوڵەتی و وەگەرد خوەرئاوا، وەلێ کەمەکوڵییگ گشتی هەس کە گشت لایەنەیل وەرپرسایەتیی هەڵگرن، وتیش: ئیمە وەگشت هازیگ تەقەلای یەکسانکردن ئی پرسە دەیمن.

 حەداد دووپات لە شانازیی کرد وەو رۆڵە کە کوردەیل فەیلی لە دامەزریان دادگای تاوانی داشتنە، کە دەسمیەتی دا لە رەسانن 39 لە سەرکردەیل رژیم وەرین ئەرا پەت وەسێدارە، ئەوەیش وە دەسکەفتیگ میژوویی لە ریڕەوی دادپەروەری دانا.

حەداد دادوەر کە هەمیش لە پۆست سەرۆک دەسەی سەرپەرشتیار وەسێدارەدان سەدام حسێن بوی وتیش: گەشبینە وە بانان، و ئەوەسا پشتیەکگردن گەورەترەک بوود و هوشیاری بەرزیگ لە ئاست کەسایەتیەیل نیشتمانی و تاکە کەسەیل، کە دەرفەتەیل یەکسانکردن قوربانیەیل قایمەو کەێد.

وەردەوامی وەپشتگووشخستن 

لەلای خوەییش؛ تارق مەندەلاوی سەرۆک کۆنگرەی نیشتمانی گشتی کوردەیل فەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: دەرچگن بڕیارەیل دادگای تاوانی، بایەسە میکانیزمەیل جیوەجیکردن ئاشکرا و کارا وەرانوەری بوود، وتیش؛ نەوین ئی میکانیزمەیلە هیشت بیبەشی خیزان شەهیدەیل لە مافەیلیان وەردەوام بوود، کە فرەیان هیچ قرەبوویگ دارایی وەدەسیان نەکەفت، و خیزانەیل زیندانیەیل سیاسی قەرەبوو نەکریان.

دیاری کرد کە پێشنیاریگ بوی وە دروسکردن دەسەیگ تایبەت وە کوردەیل فەیلی لەناو دەزگای زیندانەیل سیاسی، وەلێ تا ئمڕوو ئی دەسە دروس نەکریا، کە وەردەوامی وەپشتگووشخستن لە رەفتارکردن وەر ئی پرسە نشان دەێد.

 وتیش: بڕیار ئەنجومەن وەزیرەیل شمارە (426) وە ئاشکرا باس پابەندبوین دەوڵەت عراق کرد وە لاوردن گشت کاریگەریە بەدەیل لەبان کوردەیل فەیلی، وەلێ هیمان مەننە.

داوا لە حوسام حاج حسێن سەرۆک دەزگای هویرمان عراقی کرد پرس لاوردن کاریگەریەیل وەشیوەیگ راسگانی بکەێدە خاوەن، دووپاتیش کرد کە ئی پابەندەیلە جیوەجی نەکریانە هەرچەن چەوی کەفتیەسە سەرۆک وەزیرەیل.

 دووپاتیش کرد کە قەورسانیگ دیاری کریا ئەرا قوربانیەیل شەهیدەیل کوردەیل فەیلی، وەلێ تا ئیسە پارێزگار نەجەف ئی بڕیارە جیوەجی نەکردگە.

تارق مەندەلاوی لە کۆتایی وتیش: لاوردن کاریگەریە بەدەیل وە تەنیا کۆڕەیل وەجی نیەتێد، وەلێ وە یاسا، و بڕیارەیل ئەنجومەن وەزیرەیل، و فەرمانەیل دادگایەیل عراق، وەتایبەت ئەنجومەن دادوەری باڵا، دووپاتیش کرد کە بایەسە فامستن بەرز و خوازین راسگانی بوود تا لە دیارکردن وەرەو جیوەجیکردن بچوود.

لەناو ئەو کۆرە، باس و قسەیل فرەیگ کریا، و پرسیارەیلیگ کریان کە نشان بڕ ئەو زیانەیلە دان کە هیمان هاوڵاتییەیل لە کوردەیل فەیلی وەخوەیان دوینن.

وازبوین بۆشایی

قسە و باسەیل ناو گۆڕەگە نشان دا چەنیگ جیاوازی هەس ناوەین بڕیارەیل فەرمی و ئەوەگ لە راسی جیوەجی کریانە.

لەلای خوەییش، ئەمانی حەمەد، کە بەشدارە لە کۆڕەگە وت: ئامادەبوین ئی کۆڕە ئەرا فامستن ئەوە هات کە چە لە بڕیار ئەنجومەن وەزیرەیل شمارە (426) جیوەجی کریاس، و چەیش تا ئیسە جیوەجی نەکریاس، وەگەرد تەقەلای فامستن ریەیل یاسایی ئەرا وەدەسهاوردن مافەیل.

وتیش: بەشداریکردن لەیجویرە کۆڕەیلیگ ئەرکیگ نیشتمانیە ئەرا بەرزکردن ناو کوردەیل فەیلی، و دووپاتکردن لە رۆڵیان لە بیناکردن وڵات.