ئهرا هاوردنهوهى ههق كوردهیل فهیلى
كوومهڵایهتى لهههر وڵاتیگ وهناههق، بووگه مایهى دروسبوین گرفت و ناسهقامگیرى و كیشمهكیش سیاسى و كوومهڵایهتى، ئمجا دوینید ئهوهك ههقى خوریهیگ مهحاڵه بتویهنیگ لهلى بیدهنگ بوود و ڕازى بووگ وهپى، بهڵكوو وهچهواشهوه وهگشت توانایگهوه ههوڵ و تهقلاى ئهوه دهیگ ئهو ههقهیل زهفتكریاگیه وه تهواوى باریگهوه.
ئمجا وه گوورهى ئى واقعیشه، باوهتهیل فرهیگ ناودهوڵهتى هاتگهو لهوانهیش: باوهت ههقهیل ئادهمیزاد و ههق مللهتهیل و نهتهوهیل و ههق ژنهیل و ههقهیل تر جووراو جوور، ك گشت ئهیانه جهخت كهن لهبان دامهزرانن و دروسكردن پهیوهندییگ جویر خوهشهویسى و ڕهسینهوه لهیهكترى و ژیان هاوبهش و یهكسانى له ههق و ئهركهیل لهناونى گشت نهتهوهیل، بیجگه ئهوهیش چهودیریكردن دین و مهزهوهیل و لایهنهیل فكرى و سیاسى له یهك وڵات، ك بیگومان یهیش بووگه هووكار دهسهوهركردن و زامنكردن خاسترین و بتهوترین پهیوهندیهیل لهناونى مهردم وڵاتهگهو لهههمان وهخت زامنكردن ئاسایش و سهقامگیرى و ئاشتى لهناونى مللهتهیل ئهو وڵاته.
بیگومان ئى شارهزایى (خبرات) ناودهوڵهتى كهڵهكه كریاگه، دهوڵهتهیل فرهیگ لهجههان پشتگووشى خستنهو ئمڕوو مهشقى نیهكهن، چوینكه وهسهبهب وجوود هیز نهتهوهیى راس بیلایهنهوه یا ئسلامى راس سیاسیهوه یا هیز دویاكهفتگهوه لهبان دهسڵات له دهوڵهتهیل، ئهو داگیركارى كردهوهیى یا فعلى ههقهیله رویدهیگ و دویاخریش وهئاشكرا گرفت و كیشمهكیش فرهیگ چهكدارى لهلى كهفیگهوه، ئمجا فرهیگ لهى حاڵهتهیلیشه له وڵاتهیل ئاسیا و ئهفریقیا ههس، وهتایبهت لهناوچهیل ڕووژههڵات ناوڕاس ههر له ئسرائیل بگر تا ڕهسیگه دهوڵهتهیل توركیاو ئیران و سودان و یهمهن و .......هتد.
عراقیش ههرچهنى قورتارى بوى لهرژیم سهدام ستهمكار و ڕهگهزپهرس و خوینمژ و ههرچهنى مهسهلهى كورد لهعراق چارهسهر خاس و پهسهنیگ كرده دى لهمللهت عراق وهگشت نهتهوهیلى، وهلى عراق تائیسهیش هیمان ڕوى وهڕوى كیشهیل فرهیگ بووگهوهو لهى باوهتهوه خاسترین كار ئهوهسه ههق و دیموكراسیهت ئهرا چارهسهركردن ئهو گرفتهیله باریهیگه كار، ئمجا لهناونى ئهو كیشهو گرفتهیلیشه ئشارهت وه كیشهى كوردهیل فهیلى كهیم ، ك رژیم سهدام دكتاتۆر دهس گرته بان گشت ههقهیل كورد فهیلیاو شوناسنامهیان لهلیان زهفت كرد و كووچ زوورهملى وهپیان كرد وهرهو ئیران و ڕوییان كرده ناو بهره یا جهبههیل جهنگا تا لهورا بكوشیهن و بمرن، یا فرهیگ لهلیان خسته زندان تا لهورا بكوشیگهیان و زنگ وهچاڵ بكریهن لهقهورهیل وهجهم.
ههرچهنى ك ههفت ساڵ گوزهیشت بوى لهبان ڕمیان رژیم سهدام دكتاتۆر، وهلى هیمان حكوومهت تازهى عراق لهشوون ئهو رژیمه هویچ ههوڵ و تهقلاى خاسیگ نهیاگه ئهرا هاوردنهوهى ههق كوردهیل فهیلى، ك تائیسهیش مهردمان ئى چین زوڵملیكریاگه خهبات وهردهوام كهن لهوهر خاتر دوباره وهدهسهاوردن ههقهیلیان. ههر لهوهر ئهوهیش كوردهیل فهیلى ناچارن كۆنگره و دانیشتنهیل ساز بیهن و بانگهواز ئهرا وڵاتهیل یهكگرتگ و یهكێتى ئۆرپا و حكوومهت و سهفارهتخانهیل جههان بیهن لهوهر خاتر ئهوهك ئاگادار بوون لهكیشهگهیان و بزانن ك لهشوون رمیان سهدام دكتاتۆر، حكوومهتهیل یهك لهشوون عراق تازه هویچ جواو خاسیگ لهى چینه نهیاسهوه ئهرا جى وهجیكردن ئهو بڕیار و قانوونهیله ك لهباوهت كیشهگهیانهوه دهرچى.
بهعزیگ كهس باوهڕیان لهیواسه ك سازداین یا ئهنجامداین دانیشتن و كۆنگرهیل هویچ قانجازیگ نهیریگ، یا كهسانیگ تر لهیوا هویرهو كهن ك گوایا وهرپرسهیل عراق هویچ ههوڵ و تهقلایگ لهباوهت چارهسهركردن و یهكلاكردنهوهى كیشهى كوردهیل فهیلى دى وهلیانا فایده نهیریگ و خوهیان نیهنه قهرهى ئى جووره گرفت و كیشهیگ، وهلى ئیمه بایهسه ئهوهیش بزانیم ك گشت ههقیگ وهئاسانى نیایگهوه ئهڕا خاوهن ههق ئهگهر خاوهن ههق خوهى نهكهفیگه شوونى و ههوڵ و تهقلاى خاسیگ ئهڕاى نهیهیگ، ئمجا ههر لهوهر ئهوهیش ئویشیم خاسترین ڕیگه ئهوهسه ك وهردهوام گۆنگرهو دانیشتن ساز بكریهیگ لهدهیشت و لهناو عراق ك وه جووریگ هان ڕوڵهیل كورد فهیلى بدریهیگ وه شیوهى تایبهتیگ ئهركهیل خوهیان جى وهجى بكهن، ئهویش وهشیوازیگ ئاشتى و دیموكراسیانهو سهردهمیانه ك حكوومهت ناچار بكریهیگ تا پابهند بووگ وهچارهسهركردن كیشهو هاوردنهوهى ههق ژیرپاخریاگ كوردهیل فهیلى و تا مهسهلهگهیش وه یهكیگ له مهسهلهیل گرینگ بهیگه قهڵهم و بخهیگهى بهرنامهیل كاركردن خوهیهوه.
بیگومان لهى وهزعه بایهسه كوردهیل فهیلییش ئهگهر ههر ناكووكى بویچگیگیش دیرن وهل یهكا بخهنهى كنار لهوهر خاتر ئهوهك حكوومهت ئایندهى عراق جواو گورجیگ لهلیان بهیگهوه ئهرا جى وهجیكردن ئامانجهیلیان، چوینكه نهوین یهكێتى خواست لهناونى چین كوردهیل فهیلى بووگه هووكار كزهوكردن داواكاریهیلیان لهلایگهوهو، لهلایگ تریشهوه دهرفهت دهیگه لایهنهیل تر ك ئهو داواكاریهیله پشت گووش بخهن جویر ئهوهك زویتر ڕویداو كوردهیل فهیلى لههویرهو بردن لهوهخت داناین خاڵهیل هاوبهش وهل لایهنهیل ترا، یا جویر ئهوهك هاوپهیمانى كوردستانى مهسهلهى كورد فهرامووش كردن لهوهختیگ ئهو نوزده خاڵ داواكاریه خسته وهردهم حكوومهت و لهباوهت كیشهى كوردهیل فهیلیهوه هویچ ئشارهتیگ نهكریاو هویچ گرینگى یا ئههمیهتیگ وهى مهسهله نهدریا ، یا زوورم لایهنهیل عراقى و هیزهیل سیاسى عراق دویرگرن لهى باوهتهوه . وهلى ئهگهر بایگ و قسهى كوردهیل فهیلى گشتیان یهكیگ بووگ، ئهوه وهرپرسهیل و دهسڵاتدارهیل ناچارن گووش ئهڕایان شل بكهن و داواكاریهیلیان جى وهجى بكهن.
جویر ئهوهك دیاره گرووپهیل كورد فهیلى فرهن ، ئهوسایش لهوهخت خوهى بنهمایگ مهردمى و كوومهڵایهتى و سیاسى گرینگ داشتن له هیزهیل چهپ دیموكراتى عراقى و ئیسهیش با ئهو بنهماى وهرفراوان كوومهڵایهتیه ههوڵ بیهیگ وهگوورهى پابهندبوین وهكیشهگهیهوه وهرگیرى یا دیفاع كارا یا فهعالیگ بكا ئهرا هاوردنهوهى گشت ئهو ههقهیل زهفتكریاگ كوردهیل فهیلیه ك وهناههق بریا لهلیان.