لە ٥١مین ساڵیاد کووچکردنی.. بەشیگ لە ژیاننامەی حەسەن زیرەک

شەفەق نیوز/ ئمڕوو بیس وشەش حوزەیران، ٥١میژ ساڵیاد کووچکردن هونەرمەن کورد ناودیار، حەسەن زیرەکە، ک هیمان میراتی هونەری لەناو هونەرمەنەیل باوە، وهیمان دەنگ رەسەنی ها گووش مەردم.  

پەیابوین وژیان زیرەک 

حەسەن زیرەک لە شار بۆکان لە پارێزگای کوردستان ئیران لە ساڵ ١٩٢١ لەداڵگبوی، لەناو خیزان کەمدەسیگ، لە بویچگیی باوگی مرد، ک بار ژیان و سەختی هەر لە مناڵی هەڵگرد، تایبەت دویای شویکردن داڵگی، ک ناچار بوی لە تەمەن هەیشت ساڵان دەس بکەێدە کار.  

ئی سەختیەیلە هیشتن حەسن زیرەک بکەفێدە شارەیل کوردستان، وچەن پیشەی سەختیگ کرد، ک ئەرا شار سەقز چگ، ئیجا وەرەو تەبریز، ئمجا تەهران پایتەخت ئیرانیش، وئی زیان وسەختیەیلە هیشتن کەسایەتیی بوود خاوەن بەهرەیگ، وهەس نازکیگ لەلای پەیا کردن. 

لە گەردینی لەناو ئاوای وشارەیل، بڕیگ گورانی زانست و فولوکلۆر کوردی زیاتر ناسی، گورانیەیل جەماوەری لەناو هویرمانی تووژ بەسان، ک خاوەن زیرەکییگ بوی هیشتیادەی هەنای گوارنییگ ژنەفێد وەزوی لە هویرمانی بمینێد.    

لە گەردینی هووکارەی گورانی بوی وشەرمکردن لەلای نەما، و زانست دەنگی خوەشە ومەردم خوەشیان لەلی تیاێد، ولە گەردینی لەناو ئاوایەیل کوردەواری چ وەمینەی کار یا لە گەردینەیل هونەری کاریگەری فرەیگ لەبانی داشت، ک بویە خاوەن ناودیارییگ لەناو مەردم  ک بویە خاوەن گورانیەیل فرەیگ، و خانمە مامووستا میدیا زەندی خوازێد، و دەسمەیتیی لە هووکارەی خوەنستن ونویسین بوی، تا لە ئیران دەرچگ وروی کردە هەرێم کوردستان لە عراق، ک یەکەم جار لە شار سلێمانی داکاسیا وقەیریگ لە کەرکوک بوی، تا رەسیە بەغداد.  

نازناو زیرەک     

حەسەن نازناو "زیرەک" بڕیا باڵای، چوینکە زیرەک بوی، وبویە یەکیگ لە پایەیل گورانی کوردی.   هەرچەن یە دەیان ساڵە حەسەن زیرەک کووچ کردیە، باوجی هیمان لە ویژدان گەل کورد زنییە، و قەت لەهویر نیەچوود، تایبەت ک گورانی "نەورووز" نشانە وواتەیک خوەی دیرێد لە وەرخودان وخوەیڕاگری ونووەبوین ژیان ئەرا گەل کورد، هەمیش ئەو گورانیەیلی ک باس ژیان وسەختیەیلی کەێد وهەستەیل مەردم سادە وەخوەی نشان دەێد.       

پەیوەندیی وەگەرد بەش کوردی لە رادیۆی بەغداد       

حەسەن زیرەک، لە سەرەتا لە هوتێل شەهرەزاد لە بەغداد کار کرد، ک فرەی میوانەیلی کورد بوین، و وەدەسمیەتی بڕیگ لە کەسایەتیەیل هونەری وسیاسی، یەکەم گورانیی لە بەش کوردی لە رادیۆی بەغداد توومار کرد، وهەمیش لە بەرنامەیگ هەفتانە لە ئیزگەگە گورانی چڕێد.        

تا پەنج ساڵ لە ئیزگەگە کار کرد، وهونەرمەنەیل کورد ناودیار فرەیگ ناسێد، و وەگەردیان چڕێد، وزیاتر لە ٧٠ گورانی لە بەش کوردی ئەرای توومار کریا، تا ساڵ ١٩٥٩ ئەرا تەهران گلەو خوارد ئەوەیش وە مکیسیگ فەرمی ئەرا کارکردن لە بەش کوردی لە ئیزگەی تەهران، لە ئیزگەی تەهران و تەبریز و ئازەربایجان گورانی چڕێد، تا لە ئیزگەی کەرمانشاە لە ساڵ ١٩٦٠ داکاسیا، وچەن گورانییگ وەگەرد تیپ ئۆرکێسترای رادیۆی کرمانشان توومار کرد.      

لە ساڵ ١٩٧٦ حەسەن زیرەک دووارە ئەرا سلێمانی گلەو خوارد ئیجا رەسیە بەغداد تا لەورا چەن گورانییگ توومار بکەێد، باوجی لەجیای ئەوە، تا ماوەی شەش مانگ دەسگیر کریا، ئیجا دریا دەس دەسەڵاتەیل ئیران، ئیجا لە میدیا زەندی ژنی جیاو بوی، و مناڵەیلی لەلای هیشتە جی.       

مردن زیرەک        

زیرەک ئەرا کوردستان ئیران گلەو خوارد،  وچایخانەیگ لەبان یەکیگ لە ریەیل وەرەو بانە واز کرد، باوجی دویای ماوەیگ لە سەختی و تاڵی، ناچار بوی چایخانەگەی بوەسێد وبچوودە شار مەهاباد، و لەورا پۆلیس ئیران زوور وەبانی هاوردن وەبوونەی گوورانیەیل نیشتمانیی، تا ناچار بوی لە مەهاباد دەرچوود وبچوودە شار شنو، ک لە تەمەن ٥١ ساڵان دویا کووچی کرد، دویای ئەوەگ تویش شیرپەنجەی سویە هات، و میراتییگ هونەری گەورەیگ وە سەدان گورانی فولوکلۆری ومەقام وگورانی نیشتمانی هیشتە جی، ولە میلکان خوەی لە بۆکان نریا خاک.         

چالاکیەیلیگ لە یاد حەسەن زیرەک      

لە ساڵیاد کووچکردنی، هەر ساڵیگ بڕیگ چالاکی هونەری ئەنجام دریەێد، ئەرا وسیانیگ لەبان ئەو هونەرمەنە ک سامانیگ هونەری گەپ ئەرا هونەر و روشنهۊری هیشتە جی، و هەمیش پەیکەریگ وە بەرزی سێ مەتر لەبان قەورەگەی دروس کریا، وبڕیگ کتاو ئەرا ژیان وگورانیەیلی نویسیا، گرنگتریان کتاویگە وەدەس نویسەر قادر نەسرینا، ک لەناو کتاوەگەی نزیکەی ٤٠٠ گورانی وە زار سۆرانی و ٦٢ مەقام لە بەرهەمەیلی وبڕیگ لەو کارەیلی گردەو کرد وچاپ وبڵاو کرد لە تەهران، و هەمیش پەیمانگای کەلتوور کوردی لە سلێمانی وەرجە چەن ساڵیگ گورانیەیلی  لە بەغداد وتەهران وکرمانشان گردەو کرد وکردەی ئەلبۆمیگ وەگەرد نویسینیگ لە ژیان و گورانیەیلی.         

زیرەک نەویە خاوەن گرنگیدانیگ وەگورەی شایستەی خوەی لە ژیانی، باوجی دویای کووچکردنی رێز گەورەیگ لەلی گریا، وهیمان گورانیەیلی لەناو ویژدان گەل کورد زنییە، وگورانیەیل ڤیدیۆ وکلێپ دیرێد ک تەمەنیان نزیکەی ٥٠ ساڵە، تایبەت گورانی (لۆرکێ لۆرکێ) و (یەڵا شۆفێر) وفرە لە ئاوازەیلی بریانە ووەناو کەسەیلیگ تر توومار کریانە، و وە زوان کوردی وفارسی وکەمیگیش تورکی چڕیە، زیرەک یەکیگ کە فرەترین هونەرمەنەیل کلاسیکی کوردە ک خاوەن بەرهەم و بەهرەس، وهەر جویر مەشخەڵیگ مینێد ک هەرگیز نیەکوشیەێدەو.