ئیلام فەیلی.. ئەفسانەیل شاماران و داڵگ وەهار چنە ناو لیست میراتی نیشتمانی
شەفق نيوز- ئیلام
لە ئیلام فەیلی، هیمان ئەفسانەیل میللەتی بەشیگن لە ژیان رووژانە، لە ماڵەیل و رەفتارەیل وەرزی و پارچە پەڕووەیل دویریاگ، و ئی میراتیە لەی دویاییە تەکان نوویگ خوارد، دویای ئەوە کە پارێزگاگە شەش چشت ترەکی لەناو لیست نیشتمانی ئەرا میراتی کولتووری ئیران توومار کریان، تا ئەو چشتەیلیە کە وەفەرمی توومار کریانە بڕەسێد ئەرا 94 چشت.
ئی گامە، کە سایت "هەمشهري ئۆنلاين" ئیرانی بڵاوی کرد و ئاژانس شەفەق نیوز ئەڵگەردانی کرد، تیکەڵیگ لە گورانیە کوینەیل، ئەفسانەیل کوردی، تەکنیکەیل کوینە لە نەوە ئەرا نەوە باسیان کریا، گورانیەگەی "نەيتوانم پەڕ"، و زاتستن گردەوکردن قارچک هشکایی، و ئەفسانەیل "داڵگ وەهار" و"شاماران" وەگەرد زانستن بەسانن "سەروەن" ژنەیل و رسوومەیل "شیلی میلی".
ئی چشتەیلە تەنیا ئاسەواریویل گوزەشتە نیین لەلای خەڵک ناوچەگە، وەلێ بەشیگە لە هیمایەیل میژوویان کە هیمان زنیە، کە فەرزاد شەریفی وەڕیەوبەر میراتی کەلتوری لە ئیلام ئویشێد: پارێزگاگە لە دەوڵەمەنترین ناوچەیل ئیران دانریەێد لە چین کەلەپوور تا مادی، و باس پایەی تایبەت ئەفسانەی شاماران کرد کە دەومچەو ژنیگە و لە خوارووو ئەژدیھایگە، جویر هیمان زانست و ژیان.
لە ماڵەیل فرەیگ وینەی سامانیان لەقەی دیوارەیل و لەناو ژوور دویەتەیل نریاس ئەرا مقیەتیکردن و بەخت، و ئی ئەفسانە چوودەو وە جوگرافیای فراوانیگ، لەناوی تابلۆ و پەیکەر و دویرمان لە کوردستان ئیران، تورکیا، سوریا، و عراق دیار دەێد.
وەگەرد ئەو ئەفسانەیلە، چشتیگ ترەک دیار کورد کە نشان قویلی هویرمان مەردم دەێد کە ئوەیش سەروەن ژنەیلە، کە ژنەیل ئیڵ کەڵهوڕ کەنەی سەر، ریشگی چوودەو ئەرا سەردەم میدیەیل و ئەخمینیەیل، کە هەر نەیان پارچە پەڕوویگ نییە، وەلێ ناسنامە و رەسەنایەتی ئەو کۆمەڵگەیل ئاوای نشینە لەناوەین ئیوان و چوار و چرداوەل.
ئەفسانەی داڵگ وەهار، تیکەڵای کەشوهەوا و ئومید کەێد، لە ئاوایەیل، ژنەیل شەوانە قاویگ شۆربا خەنە بان ئەتەبەی دەر ماڵەگە، وە چەوەڕی سەردانی، و ئەگەر شەوەکی لەلی کەمەو بوی، ئەوە مزگانی ساڵ هاتە.
شەریفی ئویشێد: ئامانج لەی تەقەلایلە مقیەتیکردن ئەوەک لەو میراتیەیلە مەنیەسەو کە هانە هەڕەشەی نەمان، وتیش: توومارکردن نیشتمانیان دەسمیەتی کورد ئەرا مەنینیان جویر بەشیگ لە هویرمان گشتی، و لە پارێزگایگ میژووی ئەرا هەزارەی سێیەمی وەرجە زایین، مقیەتیکردن ئەفسانەیل و رەفتارەیل رووژانە بەشیگە لە جەنگیگ فراوانتر ئەرا مقیەتیکردن ناسنامەیگ لەناوەین کویە و سنوور و چیرووکەیل سەدان ساڵەی خیزانەیل.
