گەشت و گوزار لە کوردستان.. پەناگەیگ ئەرا عراقیەیل کە لە گەرمای تاوسان ئەرای چن
شەفەق نیوز/ گشت تاوسانیگ ناوچەیل هەرێم کوردستان عراق بوونە شوینیگ گەشتیاری سەرەکی کە هەزاران سەردانکەر لە ناو و دەیشت عراقەو ئەرا لای خوەیان کیشن و لقیگ جەوهەری ئەرا ئابووری ناوچەگە دروس کەن و هەل کار ئەرا هەزاران گەنج پەیا کەن.
ئەرا رەنگینی سروشتی سەرسامکەر و کەشوهەوای مامناوەند و هەمەجویریی کولتووری، کوردستان بویەسە یەکیگ لە ناوچە گەشتیارییە وەناوبانگەیل وڵات.
خانمە چالاکوان ئینتیسار ساڵح ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: گەشتوگوزاری تاوسان لە کوردستان تەنیا رییگ نییە ئەرا هوچان و چیژوەرگردن لە رەنگینی سروشت، بەڵکم سەرچەوەیگ سەرەکی پاڵپشتییە ئەرا ناوچە گەشتیارییە ناوخۆییەیل جویر: شەقڵاوە، هەولێر، سلێمانی، و دهۆک پڕن لە هاوینەهەواری و هۆتێل کە ئەزموونیگ ناوازە ئەرا سەردانکەرەیل دابین کەن، بیجگە لەوەیش فرەیگ لە بوونە ڕووشنهویری و وەخت وەسەربردن لە تاوسان گورجە، یەیش سەرنجڕاکێشیی ناوچەگە ئەرا گەشتیارەیل زیای کەێد.”
ساڵح ئاشکرا کرد کە "داهات گەشتیاری تاوسان لە کوردستان ساڵانە وە ملیۆنا دۆلار مەزەنە کریەێد، یەیش بەشدارییگ وەرچەو دیرێد لە پاڵپشتیکردن ئابووری ناوخۆیی. ئی داهاتەیلە لە خەفتن لە هۆتێلەیل و بازاڕکردن و خواردن لە چێشتخانە ناوخۆییەیل و ڕێکخستن گەشت گەشتیارییەو سەرچەوە گرن".
وتیش: "لەلاییگ ترەک گەشتوگوزاری تاوسان بەشدارە لە بەرزکردن لەیەکفامسنن کولتووری لە ناوەین سەردانکەرەیل و دانیشتگەیل ناوچەگە، کە گەشتیارەیل لە ری کار دەسی و خوەراکە تەقلیدییەیل و فێستیواڵە باوەیل یای لە میرات و کولتور کوردستان گرن، و گشت یانە وینەی ئەرێنی بەرز کەن لە ناوچەگە جویر شوینیگ بیوەی و ئارام”.
ساڵح دووپات کەێد کە "وەگەرد زیایبوین گرنگی گەشتیاری تاوسان لە کوردستان، بویەسە جی وەردەوامی لە پەرەپیدان ژێرخانی ئابووری و باشترکردنی خزمەتگوزارییەیل پێشکەشکردن سەردانکەرەیل، کە ئی کەرت گرنگە بەشدارییگ فرە کەێد لە قایمکردن ئابووری ناوخۆیی و رەسین وە ە گەشەسەنین وەردەوام لە ناوچەگە".
دەرفەت کار
کاک کامەران، کە لە هۆتێلیگ لە شار سلێمانی کار کەێد، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: “گەشتیاری تاوسان هەل کار وەرزی و هەمیشەیی ئەرا دانیشتگەیل هەرێم دروس کەن، چ لە کەرت میوانداری (هۆتێل، چێشتخانە)، یا لە کەرت خزمەتگوزاری (گەشت، رانندەیل هامشوو)، یا لە کەرت پیشەسازی دەسڕەنگینی و دوکانە بازرگانییەیل، چوینکە بویەسە جیگریگ سەرەکی ئەرا هەزاران گەنج و ئەندامەیل خیزان ئەرا کار حکومەت و ئەو بۆشاییە پڕەو کەێد کە لەوەر قەیران مووچەی وەردەوامەو دروس بویە، جویر بەشیگ لە کارمەنەیلیش کار تایبەت و زیایەیگ وە گەشتیاری بوود، جویر خاوەن تەکسی یا دوکانەیلیگ کە بەرهەم ناوخۆیی فرووشن یا لە هۆتێل، چێشتخانە، یا کافێ کار کەن.
رەنگینی سروشت
یوسف ئەحمەد، ریبەر گەشتیارەیل ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز دووپات کەێد کە کوردستان وە زەوییە هەمەچەشنەگەی ناسیەێد، لە کویەی بەرزەو تا دووڵ سەوز، و کویەی ئیزمیر و کویەی سۆران لە دیارترین شوینەوارەیل دانریەن کە گەشتیارەیل ئەرا لای خوەیان کیشن، کە سەردانکەرەیل توەنن چیژ لە گەشتە سەیرانەیل وەربگرن و پاسکیلسواری شاخاوی بیجگە لەوەیش، چەمەیل و تاڤگەیل جویر تاڤگەی ئەحمەد ئاوا، شوینیگ فرە خاسن ئەرا گەشتکردن و پشوودان.
کولتوور و میژوو
ئەحمەد هەمیش ئویشێد: گەشتوگوزار لە کوردستان تەنیا لە دیمەنە سروشتییەیل سنوردار نییە، بەڵکم فرەچەشنییگ دەوڵەمەنی کولتوری و میژووییش لەخوەی گرێد، سەردانکەرەیل توەنن سەردان شوینەیلیگ بکەن جویر قەڵای “شیروانە” لە باشوور سلێمانی و قەڵای هەولێر و ئەوانەی ترەک، کە ەە یەکیگ لە کویەنترین قەڵایل جەهان دریەێدە قەڵەم، هەمیش لە شارەیل جویر سلێمانی و دهۆك چەن بوونە و فێستیڤاڵ تاوسانی هەس کە هونەر و مۆسیقای نەریتی نمایش کەن.
چالاکییەیل وەخت وەسەربردن
یوسف ئەحمەد باس ئەوە کەێد کە کوردستان دەرفەت دەێدە سەردانکەرەیل تا وەختیگ خوەش لە چەن چالاکیی وەخت وەسەربردن، جویر کەمپکردن، ماسیگردن، و گەردین لە سروشت، هەمیش چەن کافێ و چێشتخانە کە خواردن ناوخۆیی تامدار پیشکەش کەن، یەیش ئەزموون گەشتیاری لە کوردستان تەواو کەێد.
زیایکردن قەوارەی بەرهەمهاوردن لە کەرت گەشتیاری
لە ئەنجام زیابوین وەردەوام شمارەی گەشتیارەیل، زیایبوین وەرچەو لە بەرهەمهاوردن ناوخۆیی و دەرەکی لە پرۆژەیل ژیرخانی گەشتیاری هەس، جویر دروسکردن هاوینەهەواری نوو، خاسترکردن ریوبانەیل، پەرەپیدان شوینە گەشتیارییەیل.
ئیبراهیم عەبدولمەجید، قسەکەر فەرمی دەسەی گەشتوگوزار لە هەرێم کوردستان، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: “کابینەی نۆهەم حکومەت هەرێم کوردستان گرنگییگ فرە وە کەرت گەشتیاری داگە لەوەر کاریگەری خاس ئی کەرتە لەبان جویلەی بازاڕ و دابینکردن هەل کار، و دەرفەت ئەرا هاوڵاتیەیل و بەرهەمهاوردن لەی کەرتە کردگە وە یەکیگ لە ئەرکە سەرەکییەیلی”.
ئاشکرا کرد کە "قەوارەی بەرهەمهاوردن لە کەرت گەشتیاری لە ماوەی چوار ساڵ گوزەشتە زیاتر لە هەفت ملیار و 500 ملیۆن دۆلار بویە، و کەرت گەشتیارییش وە یەکەم دانریەێد لەناو کەرتەیل بەرهەمهاوردن لە کوردستان".
مقیەتیکردن ژینگە
ئەنوەر محمد، چالاکوان ژینگەیی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: “کوردستان وە دیمەنە سروشتییەیل ناوبانگی دەرکەفێد کە کویە و چەم و تاڤگە دیرنر و زیایبوین هووشیاری ژینگەیی لای دانیشتگەیل و گەشتیارەیل بویەسە مدوو ئەوەگ تەقەلای فرەیگ بیریەێد ئەرا مقیەتیکردن ئەو سامانە سروشتیەیلە ئەرا پەرەپیدان گەشتیاری خاس کە هاندەر گەشتیاری وەردەوام و مقیەتیکەر سروشت بوود.
ئەنوەر وتیش: “فرە لە ناوچە گەشتیارییەیل لە سلێمانی سیاسەت تون لەڕوی جیمەنین گەناڵخە داشت، هان گەشتیارەیل دەن ئەرا وەکارهاوردن زوڵدان و سەوەتەی ریسایکلینگ کە دیاریکریانە، یەدەگەیل فرە لە کوردستان دامەزریانە”.
دووپات کەێد کە بەشیگ لە پڕۆژەیل گەشتیاری لە کوردستان وە گشتی و لە سلێمانی وەتایبەتی دەسکردنە وەکارهاوردن وزەی خوەر جویر سەرچەوەی وزەی جیگر ئەرا کەمکردن پشتبەسین وە سزەمەنی سەنگی و ئی رەوتە مقیەتیکردن ژینگە بەرزەو کەێد و دەردان کاربۆن کەمەو کەێد.
هەمیش دەسنیشان ئەوە کەێد کە گەشتوگوزار لە کوردستان تەنیا وە چیژ دوینین لە دیمەنە سروشتییەیل سنوردار نییە، بەڵکم بویەسە دەرفەتیگ ئەرا هوشیارکردن لە گرنگی مقیەتیکردن ژینگە، هەڵمەتەیل هووشیاری زویوەزوی ئەرا گەشتیارەیل لە لایەن تیمەیل گەشتیاری سەر وە شار سلێمانی ڕێکخریەن وەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزار لە سەرەتای هاتنیان ئەرا ناو پارێزگا، و بەشەوکردن پۆستەر و بڵاوکراوەیل هووشیاری لەبان گرنگیی وەردەوامیی ژینگە و چوینیەتی کەمکردن کاریگەرییان لەبان ژینگە لەوەخت سەردانەگەیان ئەرا هەرێم.
ئەنوەر لە کۆتایی قسەیلی ئویشێد: گەشتیاری لە سلێمانی وەتایبەتی و کوردستان وەگشتی تەنیا چالاکییگ ئابوری نییە، بەڵکم توەنێد ئامرازیگ کاریگەر بوود ئەرا خاسترکردن و مقیەتیکردن ژینگە، وە جیوەجیکردن پراکتیزە گەشتیارییە وەردەوامەیل.
وتيش: "سلێمانی و ئەو شارەیل کوردستان بوینە مۆدێلیگ لە چوینیەتی وەدیهاتن هاوسەنگی لە ناوەین پەرەپیدان کەرت گەشتیاری و مقیەتیکردن ژینگەر وەگەرد وەردەوامی ئی تەقەلایلە، گەشتوگوزار توەنێد بوودە مدوو خاسترکردن ژینگەی زیاتر لە بانان"، نەک تەنیا لە کوردستان بەڵکم لە گشت ناوچەیل عراق وە رەسانن ئەزموونە ژینگەییەیل ئەرا ئەو ناوچەیل عراق.
پلان وەردەوام ئەرا پەرەپیدان کەرت گەشتیاری
ئیبراهیم عەبدولمەجید، قسەکەر فەرمی دەسەی گەشتوگوزار لە هەرێم کوردستان، لە قسەیلی ئەرا پەیامنێر ئاژانس شەفەق نیوز دووپات کرد کە دەسەڵات پلان دویر و کوڵ و مامناوەندی هەس ئەرا پەرەپیدان کەرت گەشتیاری لە کوردستان وە فراوانکردن شوینە گەشتیارییە وەرزشییەیل، جویر ئەوەگ ئیسە زیاتر لە سێ هەزار و 100 شوین گەشتیاری و سەیرانگا لە کوردستان، کە شوینەوار و میراتی گەشتیاری و هۆتێل و چێشتخانە و سەنتەر و سەیرانگا هاناوی.
دووپات لەوەیش کرد کە دەسەڵات لە ری پلانەیلی، بڕیارە ئی شمارەیلە زیای بکەێد وە دروسکردن دەرفەت بەرهەمهاوردن زیاتر لەی کەرت گرنگە و پلان وەردەوام هەس ئەرا دەسەڵات ئەرا پەرەپیدان کوالیتی ئەو خزمەتگوزارییەیلە کە پیشکەش وە گەشتیارەیل لە هەرێم کریەن وە ئامانج کیشانن فرەترین شمارەیان ئەرا کوردستان، و یەیش لە زیایبوین شمارەی گەشتیارەیل لە ساڵانە ئاشکرا بوود وە نشانەی ئەوە کە ئیسە دەسەڵات کار لەبان سیستمیگ هەشمارکردن هویرد کەێد ئەرا شمارەی گەشتیارەیل و هاتن گەشتیارەیل ئەرا کوردستان کەێد، و یەیش سیستەمەگە رەگەز گەشتیارەیل و گروپ و تەمەنیان و هویردەکارییەیل ترەک دیاری کەێد.
